ประวัติอำเภอราษีไศล ประวัติการตั้งอำเภอราษีไศล ประวัติราษีไศล ประวัติอำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ ประวัติพระยากตะศิลาประวัติความเป็นมาพระยากตะศิลา
เมืองคงโคก ประวัติผู้สร้างเมืองราษีไศล
#ประวัติความเป็นมาพระยากตะศิลา.
เมืองคงโคก (เมืองคง) ราษีไศล
ครั้นลาวแตกพระยากตะศิลาเห็นว่าเมืองลาวแตกตกเป็นเมืองขึ้นของไทยแล้ว ก็ต้องส่งส่วยข้าทาสไปรับใช้เขาตามปีเดือน บ้านเมืองอุดมสมบูรณ์อยู่เป็นสุขเหมือนเมืองสวรรค์กลายมาเป็นขี้ข้อยขี้ข้า ถึงเดือนก็ส่งทาสีทาสาไปรับใช้ พระยากตะศิลาไม่อยากให้ชนเผ่าเยอเป็นขี้ข้อยขี้ข้าจึงชวนน้องชายชื่อว่า พระยาไกร และรวบรวมลูกหลานของท่านเองลงเรือยาวอพยพมาห้าลำ ทยอยกันล่องเรือลงมาตามลำน้ำโขง พระยาเยอได้นำของคู่บ้านคู่เมืองติดเรือมาด้วย นั่นคือ ฆ้อง กลอง และสังข์ไน สำหรับทำพิธีบวงสรวงบอกกล่าวเทพเจ้าตามลำน้ำมาเรื่อย ๆ จนมาถึงแม่น้ำสองสีนั่นคือแม่น้ำมูลไหลตกแม่น้ำโขง พอถึงตรงนี้ท่านไม่ทราบว่าจะไปทางไหนดี จึงชะลอเรือทั้งห้าลำให้มาพร้อมกันหมด แล้วท่านก็ทำพิธีบอกกล่าวเทพเจ้ากลางลำน้ำ โดยใช้สังข์ไนหรือสะไนนี้เป่าประกาศอยู่กลางลำน้ำ เสียงสะไนดังก้องกังวานในลำน้ำที่ไหลมาบรรจบกันและทันใดนั้นก็เป็นที่น่าอัศจรรย์ เพราะเรือทั้งห้าลำได้หันหัวแล่นเข้าทางลำน้ำมูลโดยไม่ต้องพ่าย จากนั้นก็ได้พายเรือทวนน้ำขึ้นมาเรื่อย ๆ จนมาถึงปากห้วยสำราญ เห็นว่าพอจะตั้งบ้านเรือนได้ พระยาไกรผู้น้องจึงขึ้นฝั่งพร้อมลูกเรืออีก ๒ ลำ ตั้งอยู่บ้านปราสาทเยอ ส่วนพระยากตะศิลานำเรือที่เหลืออีก ๓ ลำ พายทวนน้ำขึ้นมาเรื่อยๆ พอมาถึงบ้านส้มป่อย ที่ตรงนั้นเป็นวังน้ำตื้นเขินเรือมาไม่ได้ จึงพากันขึ้นจากเรือหาสถานที่สร้างบ้านเมือง เห็นรอยเท้าพระพุทธบาทก็ได้พากันกราบไหว้บูชา พอฤดูน้ำขึ้นก็ได้พายเรือทวนน้ำจนถึงอำเภอราษีไศล สมัยนั้นไม่มีบ้านผู้คนจะมีก็แต่สระกำแพงใหญ่ สระกำแพงน้อย และขุขันธ์ สมัยนั้นมีแต่ป่าดง บ้านเมืองอยู่ห่างกันไกล พระยากตะศิลามาถึงราศีไศลก็มีแต่ป่าดงยังไม่คิดว่าจะตั้งบ้านเมือง ก็ออกตระเวนหาทำเลเหมาะอยู่ ท่านว่าครั้งแรกตั้งที่บ้านหินกอง อยู่ที่บ้านศรีไศล บ้านเมืองเก่าโน้นเห็นว่าไม่เหมาะก็อพยพมาตั้งที่บึงคงโคกทุกวันนี้ พระยาเยอได้พาลูกหลานขุดดินถมเป็นเนินใหญ่ มีเนื้อที่ ๒-๓ ไร่ รอบเนินดินจึงเป็นคูน้ำล้อมรอบ และมีประตูเมืองออก ๓ ทาง ทางทิศเหนือขุดเป็นหลุมใหญ่ขึ้นเป็นหลุมหลบภัย และลึกลงไปลวงช้างลงไปแล้วขึ้นมาไม่ได้ ทุกวันนี้ยังพากันเรียกว่า หนองช้างโง่
พระยากตะศิลาได้สร้างบ้าน สร้างเมืองที่มี่และได้ตั้งชื่อเมืองว่า เมืองคงโคก ท่านอยู่ที่นี้จนถึงวาระสุดท้ายของชีวิต เรือยาวทั้งสามลำที่แยกจากพระยาไกรนั้น มีชื่อว่า เรือนางคำไหม ลำที่สองคือคำฝ้าย ลำที่สามคือท้าวคำแก้ว เรือยาวสมัยพระยากตะศิลาเป็นเรือรบไม่ใช่เรือแข่งเหมือนในสมัยปัจจุบันนี้
ชาวเยอที่เมืองคงโคกอยู่มานานจนถึงสมัยหนึ่งเกิดโรคระบาด ลูกหลานจึงอพยพมาตั้งบ้านเรือนอยู่ริมน้ำมูลมีบ้านใหญ่ บ้านกลาง และบ้านท่าโพธิ์ พออยู่มานับร้อยปีก็เกิดโรคระบาดซ้ำแล้วซ้ำเล่า ชนเผ่าเยอจึงแตกบ้านอพยพไปหาที่ทำกินใหม่ที่บ้านกุง บ้านขาม บ้านเชือก บ้านจิกสังข์ทอง นอกจากนั้นที่แยกตนออกจากบ้านใหญ่ ก็มีบ้านหนองบาก บ้านบากเรือ บ้านหลุบโมก บ้านหว้าน บ้านหนองหว้า มีลูกหลานสืบบ้านเมืองมาจวบจนปัจจุบัน
